Rechtspositie personeel bij bedrijfsovername

Als je een bedrijf overneemt is het van belang na te gaan wat voor de werknemers van dat bedrijf de consequenties zijn van die overname. Er bestaan daarbij juridische verschillen tussen de positie van werknemers bij een aandelen- of een activa/passivatransactie. Verschillen waarop verkoper en koper bedacht moeten zijn.

Werknemers gaan bij een gehele bedrijfsovername mee over. Daarbij maakt het niet uit of koper het bedrijf verwerft via een aandelentransactie of via een activa/passivatransactie, waarbij koper enkel alle activiteiten van een bedrijf koopt en niet de aandelen in dat bedrijf. In beide gevallen wordt koper geconfronteerd met nieuwe werknemers. Echter bestaan er juridisch wel verschillen tussen de positie van werknemers bij een aandelen- of een activa/passivatransactie. Verschillen waarop verkoper en koper bedacht moeten zijn.

Aandelentransactie

Koopt men de aandelen in een bedrijf, dan verandert er voor de werknemer in beginsel niets. Het bedrijf blijft gewoon de werkgever van de werknemer. De arbeidsovereenkomst en de rechten en verplichtingen daarin blijven onverminderd tussen het bedrijf en de werknemer van kracht. Alleen de aandeelhouder van het bedrijf verandert.

Activa/passivatransactie 

Bij een activa/passivatransactie ligt dat anders. Werknemers die zijn betrokken bij de overgenomen activiteiten, ‘volgen het werk’ en gaan bij een dergelijke transactie automatisch van verkoper over op koper. Het zogenaamde leerstuk van ‘overgang van onderneming’. Door deze overgang van onderneming wordt koper vanaf de transactiedatum opeens werkgever van al die werknemers. Terwijl koper dat niet misschien niets eens beoogt en om die reden koos voor een activa/passivatransactie en niet voor een aandelentransactie. 

Aansprakelijk

Die overgang van onderneming houdt tevens in dat koper alle bestaande rechten en verplichtingen van die werknemers overneemt en na de transactie moet respecteren. Denk daarbij aan opgebouwde dienstjaren of onbetaalde loonvorderingen van de werknemer op verkoper. De werknemer behoudt die rechten en kan deze rechten na de transactie te gelde maken jegens koper. Koper moet hierop bedacht zijn. Wel blijft verkoper één jaar na de activa/passivatransactie naast koper aansprakelijk voor verplichtingen die bestaan op het tijdstip van de transactie. Bijvoorbeeld voor voornoemde onbetaalde loonvorderingen. De werknemer kan dus gedurende een jaar na de transactie kiezen bij wie hij aanklopt: bij koper of verkoper.

Contractueel afwijken?

Verkoper en koper mogen niet contractueel afwijken van voornoemde overgang van onderneming. Zo mogen verkoper en koper niet afspreken dat de betrokken werknemers andere arbeidsvoorwaarden krijgen dan de voorwaarden die golden bij verkoper. Ook mogen zij niet afspreken dat (bepaalde) werknemers achterblijven bij verkoper. Noch mogen werknemers – voor of na de transactie – vanwege de overgang worden ontslagen. Dergelijke afspraken en handelingen zijn ongeldig. Werknemers gaan bij een overgang van onderneming dus altijd over op koper, tenzij een werknemer ondubbelzinnig weigert.

Werknemer een keuze?

Bij een overgang van onderneming zijn werknemers immers niet verplicht mee over te gaan naar koper. Zo kan hij zijn arbeidsovereenkomst opzeggen of een beëindigingsovereenkomst met verkoper sluiten. Een weigering van de werknemer in dienst te treden bij koper betekent echter niet dat de arbeidsovereenkomst met verkoper voortduurt.

Door de overgang van onderneming komt de arbeidsovereenkomst met verkoper per die overgang automatisch te beëindigen, mits de werknemer door verkoper goed is geïnformeerd over de gevolgen van de weigering om mee over te gaan. De werknemer staat dan op straat en verspeelt daarmee tevens zijn recht op onder meer een WW-uitkering. 

Belang due diligence

Ben je voornemens een bedrijf over te nemen, dan is van belang na te gaan wat voor jou en de werknemers van dat bedrijf de consequenties zijn van die overname. Een goed due diligence onderzoek naar de over te nemen werknemers is dan geen overbodige luxe en voorkomt dat je een kat in de zak koopt.