Medewerkers en aandelen: incentive of gemiste kans?

In tijden van personeelskrapte denken ondernemers erover om (talentvolle) medewerkers en managers te belonen met aandelen. Maar is dat wel zo verstandig?

Aandelenpakketten bij medewerkers kunnen toekomstige overdrachten bemoeilijken. En niet iedereen kan een aandeel waarderen… Denk hierbij aan de volgende zaken:

• Aandelen zijn niet makkelijk te begrijpen. Je moet ervoor betalen en je moet maar afwachten of ze meer waard worden. En als ze meer waard worden moet je maar afwachten of iemand ze wil kopen tegen die prijs. 
• Aandelen hebben een waarde. Die waarde moet worden berekend. De waarde uitleggen is een hele klus, zeker als je als ondernemer zelf niet weet wat de waarde van je bedrijf is of hoe die waarde wordt bepaald.
• De prijs van de aandelen moet zakelijk zijn. Anders is er sprake van beloning en wordt de onderneming aangeslagen voor loonbelasting. De fiscus heeft de grootste waarderingspraktijk van Nederland en kijkt kritisch mee.
• De prijs van de aandelen moet worden betaald. Een paar procent van de waarde van de aandelen kan al snel honderdduizenden euro’s kosten. 
• Een aandelenfinanciering moet zakelijk zijn, omdat deze anders als verkapt loon wordt gezien. De bank zou hetzelfde moeten aanbieden.
• Medewerker hebben meestal geen vermogen om de koopsom te betalen, maar wel een dure hypotheek en andere verplichtingen. Een overnamefinanciering van het bedrijf waar je werkt voelt aan als een extra risico.
• Een medewerker die aandelen koopt wordt minderheidsaandeelhouder. Je hebt in die positie meestal niet veel te vertellen. Wél betalen maar niet meebeslissen voelt niet lekker.
• Aandelen kennen verplichtingen. Als het niet goed gaat met de onderneming moeten de aandeelhouders ingrijpen. Curatoren kijken naar de rol van bestuurders én aandeelhouders om hen achteraf aansprakelijk te kunnen stellen.
• Veel mensen willen liever cash, bijvoorbeeld als bonus of winstdeling. Bij aandelen moet je jaren wachten, bij cash ben je direct geholpen. Money talks.
• Overdracht van aandelen loopt altijd via een notaris. De notaris zal een professionele waardebepaling nodig hebben om de transactie te kunnen verifiëren. 
• De verhouding tussen de aandeelhouders wordt vastgelegd in een aandeelhoudersovereenkomst. Er staan restricties en straffen in. Dit is voor veel mensen moeilijk om te begrijpen. 
• Meestal wordt een medewerker met aandelen de zeggenschap ontnomen door te werken met certificaten van aandelen (STAK). Hierdoor mag je niet meestemmen in de aandeelhoudersvergadering.

Voordat je begint met een complexe aandeleninkoop, ga eerst inventariseren wat mensen zelf willen. Maak niet de aanname dat zij die aandelen als een geschenk gaan ontvangen. Wij kennen heel wat ondernemers die een hele dure STAK oprichten met alle toeters en bellen waar vervolgens geen belangstelling voor is.  

Alleen medewerkers of managers die zichzelf in de toekomst als partner, mede-aandeelhouder of eigenaar zien zullen aandelen zien als een eerste stap in de goede richting. De meeste mensen hebben echter een voorkeur voor cash.