Bij bedrijfsovernames gaat veel aandacht uit naar omzet, winst en multiples. Logisch, want die bepalen in eerste instantie de waarde van de onderneming. Toch blijkt in de praktijk vaak dat een groot deel van de echte waarde verborgen zit in iets minder zichtbaars: het werkkapitaal.
Zowel verkopers als kopers onderschatten regelmatig het belang hiervan, wat kan leiden tot lastige discussies tijdens onderhandelingen of onverwachte prijsaanpassingen vlak voor de overdracht.
Verschil in interpretatie
Een recente transactie illustreert dit goed. Bij de overname van een productiebedrijf leken de cijfers solide: stabiele marges, gezonde winst en een nette balans. Tijdens het due diligence-onderzoek bleek echter dat de voorraadpositie in de maanden voor de verkoop fors was toegenomen.
Het bedrijf had extra grondstoffen ingekocht om stijgende prijzen voor te zijn, iets wat de verkoper zag als een tijdelijke investering. De koper beoordeelde dit echter als een structureel beslag op de liquiditeit. Het verschil in interpretatie bedroeg ruim €300.000 – met direct effect op de uiteindelijke koopprijs. Zonder grondige analyse van het werkkapitaal was dit pas na de overdracht aan het licht gekomen.
Werkkapitaalnormalisatie
Bij een verkoop of aankoop is het daarom essentieel om tijdig inzicht te hebben in de normale werkkapitaalbehoefte van de onderneming. Dat betekent analyseren hoe voorraden, debiteuren en crediteuren zich ontwikkelen over de tijd en welk niveau nodig is om de bedrijfsvoering soepel te laten verlopen.
Koper en verkoper hebben hierbij vaak een verschillende kijk: is het werkkapitaal lager dan gebruikelijk, dan zal de koper mogelijk extra moeten financieren na de overname; is het hoger, dan kan de verkoper daar juist waarde uithalen. In veel transacties wordt dit verwerkt in de zogenoemde werkkapitaalnormalisatie en de closing adjustment.
Financieel tevreden
Voor verkopers is het verstandig om minimaal een jaar voor de verkoop de ontwikkeling van het werkkapitaal te monitoren, seizoensinvloeden en eenmalige posten goed te onderbouwen en grote afwijkingen vlak voor de transactie te vermijden.
Kopers doen er goed aan niet alleen naar winstgevendheid te kijken, maar ook naar de liquiditeitsstromen, en zich te laten adviseren over wat een normaal werkkapitaalniveau is binnen de sector. Deze inzichten zijn bovendien waardevol bij het bepalen van de koopprijs en de betalingsstructuur.
Werkkapitaal lijkt op papier een technische post, maar in de praktijk bepaalt het vaak wie na de overname financieel tevreden achterblijft. Een zorgvuldig uitgevoerd due diligence-onderzoek kijkt dus niet alleen naar winst, maar ook naar de beweging onder de cijfers. Daar ligt de echte waarde - of het echte risico.
