Garanties en vrijwaringen bij bedrijfsovername: wat is het verschil?

Bij iedere bedrijfsovername wordt uitgebreid onderhandeld over de garanties en de vrijwaringen die worden opgenomen in de koopovereenkomst. De garanties en vrijwaringen regelen heel kort gezegd de aansprakelijkheid van verkoper na effectuering van de overname.

Als de koper meent dat hij te veel heeft betaald, zal hij met een beroep op een garantie of een vrijwaring proberen om een deel van de (in zijn ogen) te hoge koopprijs terug te claimen. Voor iedereen die met overnames te maken heeft, zullen de begrippen ‘garantie’ en ‘vrijwaring’ bekend voorkomen. Het onderscheid en de betekenis van die begrippen is echter lang niet voor iedereen duidelijk.

Juridische begrippen

Voor zowel het begrip ‘garantie’ als het begrip ‘vrijwaring’ geldt dat dit geen vastomlijnde juridische begrippen zijn. Doorslaggevend is wat partijen zelf in hun koopovereenkomst opschrijven en welke invulling zij zelf aan die begrippen geven.

In de praktijk zijn garanties verklaringen van de verkoper over de eigenschappen van de onderneming die verkocht wordt (de ‘targetvennootschap’). Deze verklaringen kleuren de verwachting in die de koper van de targetvennootschap mag hebben. Blijkt een garantie niet juist? Dan voldoet de targetvennootschap niet aan de eigenschappen die de koper mocht verwachten en kan hij de verkoper uit hoofde van de garantie aanspreken. In dat geval is het aan de koper om aan te tonen dat een garantie is geschonden en welke schade hij daardoor heeft geleden. 

Bij een vrijwaring komen partijen overeen dat de verkoper een bepaald risico zal dragen als dat risico zich voordoet na effectuering van de overname. Een vrijwaring biedt een koper dus meer zekerheid dan een garantie: als het specifieke risico zich voordoet, dan zal de verkoper de betreffende kosten één op één vergoeden aan de koper of de targetvennootschap. In beginsel hoeft geen discussie gevoerd te worden over de hoogte van de schade en de vraag in hoeverre een garantie wel of niet is geschonden. 

Beperkingen van aansprakelijkheid

Aangenomen wordt dat een koper zich niet op een garantie kan beroepen, als hij al bekend was met het feit dat de garantie niet juist was. Een voorbeeld: als je een auto koopt waarvan wordt gegarandeerd dat hij goed rijdt, maar je weet dat de band lek is, dan kun je achteraf niet klagen dat hij niet goed rijdt omdat de band lek is. Als je weet dat de band lek is, moet je daar specifieke afspraken over maken. Een ander onderscheid is dat partijen over het algemeen andere beperkingen van aansprakelijkheid overeenkomen. Voor bekende risico’s (vrijwaringen) worden meestal minder verstrekkende beperkingen van aansprakelijkheid overeengekomen dan voor onbekende risico’s (garanties).

In de praktijk worden vrijwaringen daarom gebruikt voor het ondervangen van risico’s die al gesignaleerd zijn vóór het sluiten van de koopovereenkomst, bijvoorbeeld een specifieke aansprakelijkheidsclaim die in de lucht hangt. Garanties zien op algemene eigenschappen waarvan de koper wenst dat deze aanwezig zijn bij de targetvennootschap. De lijst met algemene garanties is daarom vele malen langer dan de lijst met specifieke vrijwaringen.