Wat als er geen zoon of dochter is die het familiebedrijf kan of wil overnemen? Dan is verkoop van het familiebedrijf een voor de hand liggende optie. Maar hoe gaat dit in zijn werk?
Een familiebedrijf is Nederland een bekende term en dat is niets voor niets. Meer dan 70% van alle ondernemingen in ons land zijn traditionele familiebedrijven. Een familiebedrijf heeft verschillende kenmerken, maar moet minimaal twee van de drie onderstaande eigenschappen dragen:
- Meer dan 50% van de bevoegdheid ligt bij één familie;
- Meer dan 50% van het bedrijf is in handen van één familie;
- Een meerderheid van de leidinggevenden is afkomstig uit één familie.
Redenen om familiebedrijf te verkopen
Gebrek aan opvolging is de belangrijkste reden om een familiebedrijf in de verkoop te zetten, maar er zijn nog andere redenen. Denk aan:
- Gebrek aan expansievermogen, waardoor uitbreiding uitblijft;
- Te sterke concurrentie;
- De aandeelhouders willen hun vermogen liquideren;
- Aandeelhouders willen investeringen spreiden.
In de verkoop met jouw familiebedrijf
Als er geen opvolging is vanuit de familie, dan overheersen er vaak diverse emoties. Het is teleurstellend wanneer er geen nageslacht is die de dagelijkse leiding wil overnemen. Soms bestaat de mogelijkheid om het familiebedrijf te verkopen aan andere familieleden, maar anders is het zoeken naar een externe partij.
Bij familieleden kun je eerder geneigd zijn om de financiering van de overname aan te passen. Denk aan een achtergestelde (familie-)lening of een earn-out regeling. Verkoop je aan een externe partij, dan sta je hier waarschijnlijk een stuk zakelijker in.
Familiestatuut of aandeelhoudersovereenkomst
Familiebedrijven leggen veelal hun afspraken vast in een familiestatuut. Dit is een overeenkomst, waarin alle waarden worden behandeld en afspraken worden vastgelegd. Ook plannen met oog op volgende generaties, en aangetrouwde familieleden, worden geregeld in de statuten. Dit is echter geen vervanging voor de aandeelhoudersovereenkomst.
Een aandeelhoudersovereenkomst is een rechtsgeldig document. Aan de hand hiervan kun je zaken juridisch afdwingen, maar ook goed regelen wanneer er een externe aandeelhouder bij de zaak betrokken is.
Verkoopproces van familiebedrijf
Wanneer de verkoop van een familiebedrijf wordt doorgezet, is er vaak een grote emotionele ontlading. De familie is opgelucht en teleurgesteld tegelijkertijd, want een familiebedrijf beslaat vaak het complete dagelijks leven. Na de overdracht wordt het bedrijf vaak nog op de voet gevolgd, aangezien het ook wel moeilijk loslaten is.
Maar hoe regel je nu een bedrijfsovername? Schakel altijd de juiste adviseurs in. Met begeleiding van een professional kun je in gesprek treden met de geïnteresseerde partijen, zodat je er niet alleen voor staat. Keuzes maken enkel op basis van emotie is niet verstandig. Een expert kan een situatieanalyse maken, zodat er direct wordt gekeken naar de inbreng van potentiële kopers. Voor de aandeelhouders is het in geval van een familiebedrijf essentieel om te weten dat het wordt voortgezet. Het liefst op een manier, die zij goedkeuren.
Zowel de kopende als de verkopende partij kan een voorstel indienen, waarbij de adviseur als bemiddelaar fungeert. Heldere communicatie is het halve werk. Door een transparant proces na te streven, bewaak je de voortgang goed. Is iets niet haalbaar in het proces, rondom de verkoop van het familiebedrijf, dan wordt dit snel duidelijk.
Stappenplan familiebedrijf verkopen
Om de verkoop van jouw familiebedrijf goed voor te bereiden, hebben we een concreet stappenplan voor je opgesteld:
- Vendor due diligence | Start altijd met zelf onderzoek doen. Je zult misschien denken dat de onderzoeksplicht bij de koper ligt, maar als verkoper is het goed om te weten wát je nu eigenlijk te bieden hebt en hoe het financiële plaatje er onafhankelijk gezien uitziet. Daarnaast ontvang je een solide onderzoeksrapport naar je eigen bedrijf, die je alvast aan de koper kunt geven en daardoor vertrouwen wekt;
- Voorbereiden van de verkoop | Laten we er gemakshalve vanuit gaan dat er nog geen koper heeft aangeklopt, maar dat je al weet dat het familiebedrijf in de etalage gaat. Dit start met het onderzoeken, maar ook met het administratieve deel. Zorg dat alles actueel en op orde is en bereid ook een eventuele overdracht juridisch gezien goed voor;
- Communicatie tussen koper en verkoper | Is er een potentiële koper opgedoken, dan is het tijd om inzage te bieden in de bedrijfsvoering. Uiteraard komt hier een stukje uitwisseling bij kijken, waarop geheimhouding van toepassing is. Anders kan iedereen zomaar met jouw bedrijfsgeheimen aan de haal gaan. Het verkoopmemorandum is als het ware de introductie van het bedrijf, voordat de onderhandelingen beginnen;
- Bedrijfswaardering | De onderhandelingen vinden onder andere plaats op basis van de bedrijfswaardering. Wat is het familiebedrijf waard, op basis van vraag en aanbod en de marktconformiteiten? Een goede manier om de waarde van jouw MKB-bedrijf te berekenen, is door middel van de EBITDA-multiple;
- Due diligence & financiering | Wanneer de onderhandelingen hebben plaatsgevonden, is het tijd om met de biljetten op tafel te komen. De kopende partij is nu aan de beurt om onderzoek te doen én om de financiering rond te krijgen;
- Koopovereenkomst | De laatste stap is het rondmaken van de verkoop: de zogenaamde closing. Na de officiële overname is het tijd om de overdracht uit te voeren, waarna de verkoop van het familiebedrijf is voltooid.
