Familiebedrijven: definitie en aantal overnames

'Familiebedrijven zullen naar verwachting sneller herstellen van de coronacrisis dan niet-familiebedrijven', is één van de belangrijkste conclusies van het gezamenlijk onderzoek van BDO, Erasmus Centre for Family Business en de Rabobank.

Waarom is dat dan zo? Hoeveel familiebedrijf zijn er in Nederland? En wat is het aantal familiebedrijven dat verkocht worden aan externe kopers?

Wat is een familiebedrijf?

Heb ik als zzp’er zonder personeel ook een familiebedrijf? Nee, want een familiebedrijf is pas echt zo te noemen als één familie, dus meerdere personen uit dezelfde familie, direct of indirect een meerderheid van de aandelen heeft óf formeel betrokken is bij het bestuur van het bedrijf.

Wat bij familiebedrijven een grote rol speelt, is de bedrijfscultuur. Vaak zijn er meerdere generaties betrokken bij de bedrijfsvoering, wat wordt gezien als een belangrijk bezit. De historische plaatjes, oude gewoonten en levendige verhalen maken het tot een nostalgisch geheel. 

Door de jaren heen worden er regelmatig besluiten genomen, net als bij iedere andere onderneming. Het verschil met een familiebedrijf is echter dat er niet alleen een beslissing wordt genomen over de toekomst van het bedrijf. Ook de toekomst van de familie is een zwaarwegende factor, terwijl dit bij niet-familiebedrijven minder aan de orde is. 

Hoeveel familiebedrijven telt Nederland?

De meest recente cijfers uit 2018 laten zien dat Nederland 273.000 familiebedrijven telt. En deze familiebedrijven zijn goed voor bijna 30% van de hele Nederlandse arbeidsmarkt. De families zorgen voor ruim 2,46 miljoen werknemersbanen. 

Ongeveer 69 procent van het aantal familiebedrijven heeft twee tot vijftig werknemers in dienst. In het algemeen gaat de regel op dat hoe groter het bedrijf is, des te minder vaak het een familiebedrijf is. Simpelweg omdat het besturen van een groter bedrijf meer personen vraagt dan alleen een familie kan of wil invullen. Ook het meerderheidsbelang valt dan vaak in handen van derden. 

Familiebedrijven zorgen met hun grote vertegenwoordiging op de arbeidsmarkt ook nog eens voor bijna 53% van het Bruto Nationaal Product (BNP) en daarmee vormen deze bedrijven de ruggengraat van de Nederlandse economie. 

Overname van familiebedrijven

Afgelopen jaar (2021) was het aantal overnames in het MKB torenhoog, volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek. Over het gehele jaar werden er liefst 7.235 overnames genoteerd, het hoogste aantal sinds meting van het CBS in 2007.

Van deze overnames is maar liefst 69% een Nederlands familiebedrijf. Tussen januari en september van afgelopen jaar werden er al ruim 4.000 familiebedrijven in de etalage gezet en/of overgenomen. 

Wat maakt familiebedrijven anders?

Familiebedrijven zijn over het algemeen sneller een crisis te boven, doordat zij meer koersvast zijn in hun strategie. Waar ‘normale’ bedrijven al snel in de spaarstand gaan door alle overbodige ballast overboord te gooien, zoals jaarcontracten en andere bezuinigingen die voor het oprapen liggen, ligt dit wat anders bij familiebedrijven. Zij zijn veel minder geneigd om personeel te ontslaan en zetten juist in op innovatie en Research & Development.