Wanneer ondernemers een bedrijf willen kopen of verkopen, merk ik dat er regelmatig verwarring ontstaat doordat de termen ondernemingswaarde en aandelenwaarde door elkaar worden gehaald.
Het is belangrijk om het conceptuele verschil te begrijpen:
Ondernemingswaarde (Enterprise Value) is de waarde van de onderneming zonder rekening te houden met de financieringsstructuur. Feitelijk dus de operationele waarde van het bedrijf. Deze waarde wordt vaak berekend via de Discounted Cashflow Methode of via een Market Multiple.
Aandelenwaarde (Equity Value) is het bedrag dat de verkoper daadwerkelijk ontvangt voor de verkoop van zijn aandelen. Anders gezegd; de ondernemingswaarde verminderd met de netto-rentedragende schulden.
Financieringsstructuur
Ik maak vaak de vergelijking met het kopen van een huis. Stel je hebt een huis met een taxatiewaarde van 500k en deze gefinancierd met een hypotheek van 400k. De taxateur waardeert het huis zonder rekening te houden met de hypotheek (ondernemingswaarde). Echter, de daadwerkelijke opbrengstwaarde bij verkoop is slechts 100k (aandelenwaarde), omdat verkoper bij verkoop eerst zijn hypotheek van 400k moet aflossen.
Bij een bedrijfsovername werkt dit in principe ook zo. Maar het is wel belangrijk dat dit ook daadwerkelijk wordt afgesproken. Stel, het bedrijf heeft een EBITDA van 100k. Als je het huis koopt voor 500k en er zit geen hypotheek meer op dan betaal je feitelijk 5x EBITDA. Maar koop je het huis voor 500k en je neemt ook de bestaande hypotheek over van 400k dan betaal je niet 5x maar 9x EBITDA!
Cash & debt free
Uitgangspunt bij een bedrijfsovername is daarom meestal een schuldvrije onderneming. Wanneer wordt afgesproken om de ondernemingswaarde te corrigeren voor de netto-schuld wordt dat ook wel aangeduid met de term cash and debt free. Overigens betekent dit natuurlijk wel dat de totale financieringsbehoefte bij een bedrijfsovername niet alleen de koopsom van de aandelen betreft, maar ook de eventuele herfinanciering van alle nog lopende bancaire financieringen.
Het is bij een cash and debt free-bieding dan nog wel van belang om in de biedingsvoorwaarden duidelijkheid te geven over de aannames op dit gebied. Wat wordt bijvoorbeeld verstaan onder debt? Zijn dit bijvoorbeeld ook de voorzieningen die op korte termijn tot een betaling leiden? Daarnaast is het heel belangrijk om een uitspraak te doen over het minimaal vereiste werkkapitaal op het moment van transactie. Verkoper heeft bijvoorbeeld door de correctie van de netto-schuld een prikkel om deze op transactiemoment zo laag mogelijk te krijgen.
De makkelijkste manier is om bijvoorbeeld de debiteuren zoveel mogelijk te innen, de voorraad drastisch af te bouwen en de crediteuren te laten oplopen. Een koper die niet kritisch kijkt naar de normale werkkapitaalposities betaald te veel en loopt bovenal het risico dat hij direct na overname al met liquiditeitsproblemen te maken krijgt.
Formule
Samenvattend kan het verschil tussen ondernemingswaarde en aandelenwaarde ook in formule vorm worden weergegeven.
Ondernemingswaarde (bijv. 5x EBITDA)
+/+ liquide middelen -/- rentedragende schulden (= de netto rentedragende schuld)
+/+ actuele werkkapitaalpositie -/- genormaliseerde werkkapitaalpositie
= Aandelenwaarde
Bekijk hier onze tips over hoe je de waarde van een bedrijf berekent:
Transparant
Mijn advies is om altijd een cash and debt free-bieding uit te brengen op een bedrijf. Hierdoor wordt rekening gehouden met de bestaande netto-schuldpositie en wordt een transparante vergelijking gemaakt op het niveau van de ondernemingswaarde. Het is dan wel nog van belang om in de biedingsbrief duidelijke afspraken te maken over bijvoorbeeld de definitie van de rentedragende schulden en het minimale of genormaliseerde niveau van het werkkapitaal. De impact op de uiteindelijke prijs kan namelijk groot zijn omdat de netto-schuld euro voor euro wordt verrekend.