Pensioen: een dealbreaker bij fusies en overnames

Het onderwerp 'pensioen' verdient bij een overname meer aandacht. De risico’s binnen de pensioenregeling kunnen een dealbreaker zijn voor de koper.
header image

30 januari 2023, Stefan Joosten, Wesselman Accountants | Adviseurs

Bij de overname van een onderneming of de aandelen van een onderneming wordt de overnemer vaak geconfronteerd met een pensioenregeling van de overdrager waar hij niet (zonder meer) vanaf kan en waar hij, als werkgever, verantwoordelijk voor wordt.

Het is, tijdens een due dilligence-onderzoek een must om eventuele risico’s van de pensioenregeling vast te stellen, zodat deze meegenomen kunnen worden in de onderhandeling over de koopprijs en de koopovereenkomst. De jurisprudentie laat inmiddels zien dat de financiële schade voor de overnemer enorm kan zijn.

Het komt daardoor steeds vaker voor dat het pensioen een echte dealbreaker is. In dit artikel wordt ingegaan op enkele pensioenrisico’s die zich bij een fusie of overname voor kunnen doen. Voor de leesbaarheid van dit artikel wordt hierbij geen onderscheid gemaakt in de manier waarop de overname of fusie plaatsvindt. 

Voorbeelden van pensioenrisico’s bij een overname of fusie 

Omdat de overnemer geconfronteerd wordt met een pensioenregeling waarvoor hij als werkgever verantwoordelijk is, is het van belang te onderzoeken of er aan deze pensioenregeling risico’s verbonden zijn en wat de financiële gevolgen daarvan kunnen zijn. Hieronder zijn een aantal risico’s opgesomd die wij in onze due diligence-praktijk regelmatig tegenkomen. 

Bestaat er een risico dat de over te nemen onderneming met haar activiteiten onder de wettelijke verplichtstelling van een beroeps- of bedrijfstakpensioenfonds (Bpf) valt?  

Zo ja, dan zal de werkgever zich meestal verplicht aan moeten sluiten bij het Bpf, óók indien de werkgever reeds een eigen (verzekerde) pensioenregeling heeft. Het Bpf zal vaak met terugwerkende kracht gemiste premies gaan verhalen op de betreffende werkgever. Dit kan een substantiële financiële impact hebben en naar onze mening een echte potentiële dealbreaker zijn.  

Het kan natuurlijk ook zo zijn dat de werkgever over een dispensatie van het Bpf beschikt, omdat haar eigen pensioenregeling bijvoorbeeld minimaal actuarieel gelijkwaardig is aan de pensioenregeling van het Bpf. 

Voldoet de pensioenregeling van de werkgever aan alle wettelijke eisen? 

Zo nee, dan bestaat er een risico dat de pensioenregeling fiscaal onzuiver is waardoor alle pensioenaanspraken ineens belast kunnen gaan worden. Wat moet er aan de pensioenregeling aangepast worden om deze 'compliant' te maken en welke extra kosten zijn hieraan verbonden? 

Heeft de werkgever alle verplichtingen uit het verleden voldaan?  

Het gaat dan niet alleen om de verschuldigde pensioenpremies, maar ook om de toegekende pensioenaanspraken. In de praktijk blijkt er nog wel eens een verschil te zijn tussen de toegekende pensioenaanspraken en de werkelijk opgebouwde pensioenaanspraken van de werknemers, waardoor er - in de toekomst - mogelijk extra premie(na)betalingen noodzakelijk zijn.

Heeft de werkgever alle werknemers aangemeld voor de pensioenregeling?  

Het is belangrijk om te controleren of alle werknemers zijn aangemeld voor de pensioenregeling. In de praktijk blijken diverse werknemers afstand van de deelname te hebben gedaan terwijl dit juridisch niet mogelijk is. Daarnaast kan het voorkomen dat bepaalde (groepen) werknemers niet zijn aangemeld voor de pensioenregeling, bijvoorbeeld omdat zij oproepkracht zijn of in deeltijd werken.

Er wordt dan in strijd gehandeld met de Wet Gelijke Behandeling. Een jonge werknemer die niet is aangemeld en overlijdt, kan bovendien een enorme schadepost opleveren indien de werkgever opdraait voor de contante waarde van het levenslange nabestaandenpensioen.  

Door alle wetswijzigingen in de afgelopen jaren zijn veel pensioenregelingen aangepast. Hebben de werknemers van de onderneming aantoonbaar ingestemd met deze aanpassingen? 

Indien de werknemers hiermee niet hebben ingestemd, mogelijk omdat de werkgever dit nooit gevraagd heeft, kan er in de toekomst een discussie ontstaan over de vraag op welke pensioenregeling de werknemers nu precies recht hebben. Ook kunnen er compensatievraagstukken om de hoek kijken.  

Conclusie 

Het onderwerp 'pensioen' verdient bij een fusie of overname meer aandacht. Het belang wordt momenteel vaak onderschat. De risico’s binnen de pensioenregeling van de overdrager en de daarmee gepaard gaande financiële gevolgen kunnen zeer groot zijn en een echte dealbreaker zijn. Een grondig onderzoek naar deze risico’s is dan ook een absolute must, zodat deze meegenomen kunnen worden in de vaststelling van de koopprijs of garantiebepalingen. 


Stefan Joosten
Stefan Joosten, Wesselman Accountants | Adviseurs

Stefan Joosten is Directeur Pensioenpraktijk bij Wesselman Accountants | Adviseurs en directeur van Wesselman | Pensioenadviseurs B.V. Hij werkt voor nationale en internationale ondernemingen die behoefte hebben aan hoogwaardige pensioenadvisering en -bemiddeling. Joosten weet de complexe pensioenmaterie terug te brengen tot een helder en begrijpelijk verhaal.

De nieuwe Brookz 500 is er!

De Brookz 500 (editie 2024) is de ultieme jaargids van 292 pagina's met een overzicht van de belangrijkste adviseurs, investeerders, financiers en overige dienstverleners in de Nederlandse MKB-overnamemarkt.

Een waardevolle uitgave die op het bureau van geen enkele ondernemer, investeerder of MBI'er met overname- of verkoopplannen mag ontbreken!

Adviseur Zoekmachine

Keuze uit ruim 250 kantoren met specialisme in bedrijfsovername, waardebepaling, fiscaal/juridisch advies, corporate recovery, financiering en mediation.

Gerelateerde artikelen

ESG, M&A en het juridisch Due Diligence

ESG wordt daarbij ook in toenemende mate onderdeel van het door een koper van een onderneming uit te voeren due diligence.

lees meer >

Vooruitblik 2024 door 4 overname-advocaten: 'Teveel strijd aan de onderhandelingstafel voor een pre-exit is onverstandig'

Een gesprek met Marein Smits (Wintertaling), Ali Arslan (Arslan & partners), Rudolph Snethlage (TeekensKarstens) en Jeroen Louwers (TREBLE) over actuele juridische trends en ontwikkelingen in de MKB-overnamemarkt.

lees meer >

Pre-exit, maar denk ook aan de exit

Met een pre-exit is de weg naar de definitieve exit ingezet. Maar je moet als ondernemer ook goede afspraken maken over die uiteindelijke exit.

lees meer >