Wat doet de MKB-overnamemarkt in 2023?

Ondanks stevige economische turbulentie heeft de Neder­landse overnamemarkt het in 2022 nog heel aardig gedaan. Vergeleken met recordjaar 2021 is de markt inmiddels afgekoeld, maar bleef onverminderd stabiel op een hoog niveau. Economische onzekerheid is voor 2023 een potentiële dealbreker. Toch zullen ook komend jaar weer duizenden transacties worden afgesloten.

De Nederlandse fusie- en overnamemarkt stond het jaar 2022 vooral in het teken van lichte groei. Ondanks alle uitdagingen bleef het aantal MKB’ers dat de sleutel van zijn bedrijf overhandigde aan een nieuwe eigenaar qua aantal transacties op een hoog niveau. 

Dat hoge niveau qua transacties blijkt ook uit de Overname Barometer, het periodieke onderzoek van Brookz en Dealsuite naar cijfers en trends in de Nederlandse overnamemarkt. Na een flinke stijging van het aantal fusies en overnames in 2021 heeft de groei van het aantal transacties zich ook in de eerste helft van 2022 voortgezet. Het aantal verkooptransacties steeg namelijk met drie procent ten opzichte van het tweede halfjaar van 2021.

Terughoudende kopers

Bij de vijf groepsinterviews met verschillende overnameprofessionals in de Brookz 500 komt vooral het beeld naar voren dat de onzekerheid over de economische vooruitzichten in 2023 een grote rol gaat spelen. Eén van de gevolgen van die onzekerheid is dat met name partijen aan de koopkant voorzichtiger en terughoudender zullen zijn.

Zo zien we sinds de zomer bij Brookz dat het aantal geïnteresseerde kopers dat zich meldt voor een bedrijf afneemt. In een onzekere markt zijn de toekomstige winsten en daarmee de terugverdiencapaciteit van de overname van een onderneming lastiger te bepalen.

Daarnaast speelt het verkrijgen - of niet verkrijgen - van financiering een grote rol. Volgens een meerderheid van alle M&A-adviseurs veroorzaakt de inflatie en de rentestijging door de Europese Centrale Bank een daling in de beschikbaarheid van overnamefinanciering, zo blijkt uit de Overname Barometer.

Kopers die op dit moment een overnametraject ingaan, besteden aanzienlijk meer tijd aan hun due diligence dan pakweg een jaar geleden. Cijfers over de afgelopen jaar zijn minder bruikbaar vanwege zowel de positieve als negatieve effecten van corona.

En vanaf het eerste kwartaal van dit jaar stapelden de ontwikkelingen zich op, zoals het begin van de oorlog in Oekraïne, de onzekerheid over hoe de rente zich gaat bewegen en de aanvullende eisen van bij- voorbeeld banken ten aanzien van een kredietaanvraag. Het belang van een gedegen boekenonderzoek neemt daardoor in 2023 alleen maar toe.

Strengere voorwaarden

Verkopers op de overnamemarkt kunnen nog altijd rekenen op interesse van kopers. Wellicht niet meer zo’n groot aantal als het recordjaar 2021, maar strategische kopers met een goed gevulde oorlogskas en investeerders met dry powder zullen ook in 2023 hun slag willen slaan.

Ondernemers die hun bedrijf volgend jaar in de etalage zetten, zullen voornamelijk hun prijsverwachting bij moeten stellen. Door de onzekerheid in de markt is het waarderen van een bedrijf en de daaruit voortvloeiende transactieprijs een stuk lastiger geworden. Daarbij zullen kopers de nadruk leggen op de toegenomen risico’s en een minder hoge prijs willen onderhandelen.

Vooropgesteld, transacties zullen wel doorgang vinden in 2023. Maar verkopende ondernemers moeten rekening houden met een nieuw realisme qua prijs én andere voorwaarden van de deal. Een koper kan best bereid zijn een wat hogere prijs af te spreken, maar zal het risico van het halen van het geschetste toekomstscenario door de verkoper dan ook wat meer bij de verkoper willen leggen. Dat betekent dat het percentage van de earn-out op de totale transactiesom volgend jaar hoger zal zijn dan we de afgelopen jaren gewend waren.