Goodwill: wat is het? & hoe bereken je het?

Je wilt je bedrijf verkopen. Dan heb je te maken met de verkoop van voorraad, inventaris, personeel, klanten en andere zaken. Maar je verkoopt ook de niet-tastbare meerwaarde van je bedrijf, de goodwill. Maar wat is dit eigenlijk? 

Wat is goodwill op de balans?

Goodwill is een belangrijke factor in de prijsbepaling wanneer jij jouw onderneming verkoopt. Het is namelijk de niet-tastbare meerwaarde van een bedrijf, waardoor er extra winst wordt gegenereerd. Het is natuurlijk wel van belang dat dit ook winstpotentie voor de toekomst met zich meebrengt, want anders heeft de koper er niets aan. 

Goodwill-factoren

De indicatieve goodwillwaarde is een beginpunt voor de onderhandelingen bij de overname. En hoewel een hoge winstverwachting ook een hoge goodwillwaarde oplevert, zegt dit niet direct iets over de waarde van het bedrijf. Want er zijn diverse factoren die de goodwill beïnvloeden, zoals:

• De sector: als de sector landelijk gezien lastige tijden ervaart door bijvoorbeeld leveringsissues of lage marges, heeft dit direct effect op de goodwillwaarde
• De eigenaar: kundig personeel geeft een hoge goodwill-indicatie, maar bij overname kan het zomaar zijn dat dit kundig personeel zijn heil ook elders zoekt. Hoe hoog is dan nog je goodwillwaarde?
• Marktontwikkelingen: heb je een bedrijf overgenomen dat potentie heeft, maar wel forse investeringen behoeft om zijn positie te behouden, dan is dit ook direct van invloed op je goodwillwaarde.

Kijk daarom ook verder dan de indicatiewaarde en doe gedegen onderzoek naar het potentieel van het bedrijf.

Voorbeelden van positieve goodwill zijn:

• Een sterk brand/naamsbekendheid;
• Bedrijfsimago;
• Uitstekend opgeleid personeel;
• Bedrijfslocatie;
• Vast klantenbestand;
• Octrooien;
• Hoog kennisniveau;
• Groot marktaandeel.

Verschillende soorten meerwaarde

Deze meerwaarde voor een onderneming kun je onderverdelen in twee soorten:

1. Ondernemingsgoodwill
2. Persoonlijke goodwill

1. Ondernemingsgoodwill 

Om te beginnen heb je ondernemingsgoodwill. Genereert de onderneming extra winst doordat ze een innovatief product aanbieden? Is er structureel meer omzet gedraaid omdat het personeel uitzonderlijke service levert? Dan heb je een streepje voor bij de verkoop van jouw bedrijf, want deze vorm van goodwill is overdraagbaar. 

2. Persoonlijke goodwill

Persoonlijke goodwill berust op de ondernemer zelf. De extra winst is geheel in handen van de ondernemer zelf. Deze heeft bijvoorbeeld een uitzonderlijk talent of een bijzondere persoonlijke band met iedere klant. Dit is lastig. Want de onderneming mag nu dan wel uitstekend draaien, maar als de ondernemer zijn bedrijf verkoopt en vertrekt, dan gaat de goodwill met hem mee. 

Staat badwill ook op de balans?

In tegenstelling tot goodwill kan badwill juist zorgen voor een hap uit de opbrengst van je bedrijfsverkoop. De koper betaalt minder voor jouw onderneming, omdat er bijvoorbeeld sprake is van reputatieschade. Deze negatieve goodwill staat nog niet op de balans, maar is voor de toekomst wel relevant. Voorbeelden van badwill zijn:

• Imagoschade;
• Frauduleus handelen;
• Schadeclaims;
• Een slechte bedrijfslocatie;
• Veroudering van technologische apparatuur. 

Hoe goodwill berekenen? 

Goodwill is verschil tussen de marktwaarde en het uiteindelijk betaalde bedrag, maar waarom kan dit een wereld van verschil maken? Hoe bereken je goodwill, als het vooral een kwestie is van een subjectief oordeel? Hier zijn verschillende formules voor. 

Het is afhankelijk van de belangen van koper en verkoper welke formule voor de bedrijfswaardering wordt toegepast. De eerste stap is echter in vrijwel alle gevallen gelijk:

Stap 1: bepaal de marktwaarde door de reële waarde van de activa en passiva. Hierin worden ook de voorraad en machines meegenomen, zodat er een goed beeld wordt gevormd van het aanwezige eigen vermogen. 

Vervolgens ga je over tot de tweede stap, maar die komt in verschillende vormen.

Stap 2: bepaal een goodwill-formule en bereken wat de overwaarde door goodwill is.

Goodwill berekenen: welke formule gebruiken? 

Er zijn dus verschillende formules om de waarde van de goodwill te berekenen. We bespreken er in dit artikel drie formules.

1. Discounted cashflow-methode (DCF-methode)

Deze methode is gefocust op de toekomst. Wat zijn de financiële verwachtingen voor de komende jaren; wat is de te verwachten cashflow? Er wordt dus niet enkel gekeken naar wat het bedrijf heeft opgebracht, maar juist wat er in de toekomst te verdienen valt. De DCF-methode wordt over het algemeen beschouwd als een voor de hand liggende formule, waarover je hier een uitgebreid artikel kunt lezen. 

2. Overwinst-formuleberekening

Bij deze berekening kijkt men vooral naar de overwinst. Deze breng je in kaart door de afgelopen drie jaar te vermenigvuldigen met een factor 3 tot 5. De winst wordt gecorrigeerd door buitengewone baten en lasten af te trekken, evenals het salaris van de ondernemer. Er wordt eveneens rekening gehouden met de branche, locatie en reputatie. 

3. EBITDA multiple-formule

EBITDA staat voor Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization. De EBITDA-score is een eenvoudig getal, waarover je in dit artikel meer kunt lezen. Dit getal vermenigvuldig je met maximaal 10 bij een MKB-onderneming, maar bij een groot bedrijf kan dit wel oplopen tot 20. De bedrijfswaardering is gebaseerd op de jaarcijfers van de afgelopen 3 tot 5 jaar. 

Wanneer wordt goodwill betaald?

Een groot deel van de goodwill wordt direct bij de overdracht van het bedrijf voldaan. Het is verplicht om goodwill te activeren, dus op de balans te zetten. Het bedrag wat wordt betaald is wettelijk gezien een investering, die binnen vijf tot tien jaar moet worden afgeschreven. Per jaar kan er een percentage van minimaal 10% en maximaal 20% worden afgeschreven.

De goede wil van de Belastingdienst

Word jouw bedrijf opgevolgd door een familielid, wees je er dan van bewust dat de Belastingdienst extra alert is op de goodwill-waardebepaling. Binnen familierelaties heb je sneller de neiging om deze waarde wat lager in te zetten, zodat je zoon of dochter niet de hoofdprijs betaalt voor de overname. De Belastingdienst is in dat geval niet zo van goede wil. Zij bepalen in hun controles zelf de goodwillwaarde door de overwinst te vermenigvuldigen met factor 2,5 à 3. Je betaalt dan alsnog belasting over dit bedrag, los van het feit of de goodwillwaarde is betaald.