Zo stel je een post-acquisitieplan op

De eerste 100 dagen na de bedrijfsovername gebruik je vooral om je post-acquisitieplan uit te voeren.
header image

9 mei 2023, Wietze Willem Mulder, Brookz

Daar zit je dan de volgende ochtend: voor het eerst achter je bureau in jouw directeurskamer. Vol met toekomstplannen en tot op het bot gemotiveerd. De afgelopen periode was zwaar en spannend, met het bezoek aan de notaris als hoogtepunt. Na de vele maanden kan het ondernemen dan eindelijk beginnen!

Jouw eerste taak na een bedrijf kopen is duidelijk. Op de eerste dag zul je iedereen van de overname op de hoogte moeten stellen. De eerste 100 dagen gebruik je vooral om het bedrijf beter te leren kennen, zorgen dat medewerkers en klanten aan boord blijven en je post-acquisitieplan uitvoeren:

  1. Het post-acquisitieplan
  2. Inlichten van personeel
  3. Inlichten van klanten en leveranciers
  4. Inlichten van media
  5. Relatie met de verkoper
  6. Beter presteren


Bedrijfsovernames zijn altijd in nevelen gehuld, slechts weinigen zijn van de onderhandelingen op de hoogte. Als de overname eenmaal rond is, zult je dit op een goed geregisseerde manier aan de buitenwereld bekend moeten maken. Belangrijke relaties willen dit nieuws rechtstreeks van de verkoper vernemen en niet via-via. Voorkom schade, bereid de berichtgeving samen goed voor. 

1. Het post-acquisitieplan

Als koper zit je vol met plannen voor productvernieuwing, marketingacties, salesprogramma’s, kostenbesparingen, internationale expansie en wat al niet meer. De praktijk leert dat je daar de eerste maanden weinig aan toekomt, omdat interne zaken al jouw aandacht opeisen: gesprekken met medewerkers, het verder inlezen en vertrouwd raken met het bedrijf en de branche, het op orde brengen van de automatisering of het regelen van juridische en fiscale zaken. 

Bijkomend probleem is, zeker voor MBI’ers die een leven bij een multinational achter zich hebben, dat er weinig te delegeren valt in een bedrijf met twaalf medewerkers. Je zult het allemaal zelf moeten doen, tot aan het bestellen van een nieuwe printer toe. En dat kost allemaal tijd, veel tijd. 

Het is verstandig om orde te scheppen in de chaos. Pak jouw businessplan er nog eens bij. Met welke zaken moet je direct aan de slag en welke kunnen nog even wachten? Trek het due diligence-rapport uit de kast. Hierin staan alle zwakke punten van het bedrijf genoemd. Sommige zaken zullen direct moeten worden gerepareerd, zoals omissies in arbeidsovereenkomsten, het deponeren van niet-geregistreerde merknamen of het afwikkelen van oude debiteuren. Hetzelfde geldt voor het aanvragen van een fiscale eenheid voor jouw holding en de werkmaatschappij, en het ontslaan van medewerkers. Dit laatste kun je het beste maar direct in gang zetten; dat voorkomt onzekerheid onder het personeel. 

Kortom, er is genoeg werk aan de winkel. Ga er eens goed voor zitten, stel een prioriteitenlijst op en maak op basis daarvan een actieplan. Nog beter is het om dit post-acquisitieplan voor jouw eerste werkdag al klaar te hebben liggen. Dat scheelt tijd en je wordt minder snel afgeleid door de waan van de dag. 

Pas als deze spoedeisende zaken zijn geregeld, is het tijd voor grotere en structurele veranderingen. Het voordeel is dat je het bedrijf inmiddels beter kent en begrijpt. Dat maakt de kans op al te impulsieve en schadelijke beslissingen een stuk kleiner. Ook het personeel heb je inmiddels beter leren kennen, dus nu is ook het moment aangebroken om functies en taken waar nodig te herschikken. 

Veel medewerkers zijn huiverig voor veranderingen. Dat is geen reden om de veranderingen niet door te voeren, maar het is wel verstandig om jouw personeel bij belangrijke zaken te betrekken. Ten eerste omdat je van hen kunt leren – sommigen werken misschien al tien jaar voor het bedrijf – maar ook voor het creëren van draagvlak. Mensen zullen zich gewaardeerd voelen en zijn daardoor eerder geneigd om mee te gaan in de verandering en zelf met nieuwe ideeën te komen. Bovendien zorgt het ervoor dat impopulaire maatregelen eerder worden geaccepteerd. De oude eigenaar stond bijvoorbeeld toe dat het personeel in het weekend zwart mocht bijklussen met apparatuur van de baas, terwijl jij daar principieel op tegen bent. Het is een bittere pil voor jouw mensen, maar door te investeren in een goede relatie zal het effect op de motivatie minder groot zijn. 

Onderschat dit aspect niet. Overnames in het MKB mislukken soms simpelweg omdat de nieuwe eigenaar niet geaccepteerd wordt door het personeel. De motivatie daalt, mensen lopen de kantjes ervan af en ondertussen trek je aan een dood paard. Daar gaan uw fraaie prognoses... 

2. Inlichten van personeel 

Vaak is het personeel pas op de hoogte van de overname als de handtekeningen zijn gezet, uitgezonderd enkele belangrijke personeelsleden die voorafgaand al door de koper zijn gesproken. Het is verstandig om de ochtend na de overname het personeel bijeen te roepen en samen met de verkoper het personeel toe te spreken. 

De verkoper heeft de ruimte om het grote nieuws te brengen, zijn overwegingen toe te lichten en het personeel te bedanken voor hun inspanningen. Tevens kan hij jou introduceren als de bekwame ondernemer die het stokje van hem overneemt. Vervolgens kun je wat vertellen over jouw achtergrond, jouw motivatie om het bedrijf over te nemen en de plannen met de onderneming. 

Organiseer de bijeenkomst als het even kan op maandagochtend en niet op vrijdagmiddag: in een weekend kan er veel stukgemaakt worden via de onderlinge tamtam. Vanaf maandagochtend ben je er de hele week zelf bij om vragen te beantwoorden en brandjes te blussen. 

Hoe dan ook zullen medewerkers overrompeld zijn door de bijeenkomst. Ze zitten vol met vragen en zullen daarop zo snel mogelijk een antwoord willen. De vragen van het personeel liggen voor de hand. Vallen er ontslagen? Blijft het bedrijf in zijn huidige vorm bestaan of worden bepaalde activiteiten stopgezet? Blijft het bedrijf op de huidige locatie? Het is verstandig om zo snel mogelijkheid duidelijkheid te geven. Doe geen valse beloftes, want daar word je later op afgerekend. Weet je dat er ontslagen vallen, geef dit dan aan, en vertel erbij dat je zo snel mogelijk duidelijkheid zult verschaffen. Hou een realistisch verhaal, maar laat ook weer niet het achterste van jouw tong zien. 

Niet iedereen durft publiekelijk zijn vragen te stellen. Stel daarom alvast een lijstje op met de belangrijkste vragen en antwoorden en geef deze op schrift mee aan de medewerkers. Zo kunnen ze een en ander rustig doorlezen en met het thuisfront bespreken. Vermeld erbij dat als ze nog vragen hebben, jouw deur altijd openstaat. 

Het is een enorm cliché, maar jouw personeel vormt toch echt je belangrijkste kapitaal. Als morgen jouw medewerkers de deur uitlopen, blijven er vier muren over en verder niks. Investeer daarom vanaf het eerste moment in de relatie met je medewerkers. Begin met een introductieronde, waarin je met iedere medewerker een kort gesprek voert. Zo leer je niet alleen elkaar beter kennen, maar ook het bedrijf. Medewerkers kunnen u uitleggen wat de sterke en zwakke kanten zijn van het bedrijf, waar kansen liggen en ook wat hun persoonlijke kwaliteiten en wensen zijn. Door deze gesprekken krijg je bovendien zicht op de bedrijfscultuur. Hoe open zijn de medewerkers? Zijn ze gemotiveerd? Wat is de mentaliteit van het personeel? En ook: hoe kijken ze tegen de vorige eigenaar aan? 

3. Inlichten van klanten en leveranciers 

Maak samen met de verkoper een rondje langs de belangrijkste klanten. Zeker in het MKB hebben klanten vaak een persoonlijke relatie met de eigenaar, ze doen soms al tien of twintig jaar zaken met elkaar. Tijdens een persoonlijk bezoek kun je kennismaken met de klanten en kan de verkoper een goed woordje voor je doen. Dit goedkeuringsstempel verkleint de kans dat klanten na de overname weglopen. Geef aan wat jouw plannen zijn met het bedrijf, maar leg in ieder geval nadruk op de continuïteit van de onderneming.  

Bereid de klantbezoeken goed voor. Zeker als het wereldje klein is en de klanten elkaar onderling kennen, is het nieuws snel verspreid. Klanten die het nieuws van een ander horen, kunnen zich gepasseerd voelen. Verdeel de klanten vooraf in verschillende klantgroepen, maak met deze bedrijven een afspraak en vertel nog niet wat de reden van het bezoek is. Maak vervolgens een roadmap en bezoek bepaalde klantgroepen op dezelfde dag. Zo krijgt niemand het gevoel dat hij minder belangrijk is. 

4. Inlichten van media 

Als het personeel en de belangrijkste klanten en leveranciers zijn ingelicht, is het zaak om de buitenwereld op de hoogte te stellen. Dit is een zaak die zowel de verkoper als de koper aangaat. Bespreek daarom met de verkoper hoe je dit aanpakt. Je kunt bijvoorbeeld een persbericht sturen richting de vakpers en de (lokale) media of een mailing sturen naar uw relaties. 

Belangrijk is dat je met één mond spreekt: breng allebei dezelfde boodschap naar buiten. Voor de koper zal de overname te maken hebben met ’synergievoordelen’, ‘een strategische zet’ of ‘een lang gekoesterde wens’. De verkoper zal het ordinaire woord ‘cashen’ willen vermijden en de nadruk willen leggen op ‘het aangaan van nieuwe uitdagingen’, ‘het zekerstellen van de toekomst van het bedrijf’ of woorden van die strekking. 

5. Relatie met verkoper

Doordat, enigszins noodgedwongen, een gefaseerde overname steeds vaker de enige oplossing is voor de verkoper om zijn bedrijf te verkopen, blijft hij ook steeds vaker aan boord als aandeelhouder. Maar zelfs als je de onderneming in zijn geheel overneemt en het complete bedrag ineens afrekent, is het verstandig om een ‘inwerkperiode’ van de verkoper te bedingen. 

Soms is dit formeel geregeld in een adviesovereenkomst, soms zijn daarover losse afspraken gemaakt. Zorg in ieder geval dat de verkoper je introduceert bij belangrijke relaties en dat hij zijn kennis aan jou overdraagt. Zo’n verkoper weet natuurlijk van alles – over productie, marketing, het personeel, achtergronden over klanten en leveranciers, mislukte buitenlandse avonturen – het is zonde om daar geen gebruik van te maken. Bovendien vinden verkopers het vaak prettig om nog even aan ‘hun’ bedrijf verbonden te blijven en hun kennis te delen. Respecteer elkaars competenties. Als de verkoper een ervaren techneut is en jij een salesachtergrond hebt, is het niet handig om op elkaars stoel te gaan zitten. Maak daarom goede afspraken over de rol die de verkoper vervult en hoe vaak hij over de vloer komt. 

Tot zover de positieve kant van het verhaal. De praktijk is namelijk een stuk weerbarstiger. Tijdens het overnameproces was de sfeer nog geweldig, het klikte echt met de verkoper, dacht je, maar na de deal lopen de irritaties al snel hoog op. Veel kopers hebben allerlei plannen met het bedrijf. Ze gaan het bedrijf eens flink opschudden: de sales wordt professioneler en agressiever, er wordt eindelijk wat aan marketing gedaan en de automatisering wordt eens flink gemoderniseerd. Niet elke verkoper ‘trekt’ dat. Hij vindt al die veranderingen maar onzin, want het bedrijf functioneerde toch altijd prima? Het irriteert hem dat die koper het allemaal beter denkt te weten, waarom luistert hij niet naar zijn adviezen? Ook het personeel kijkt ineens anders tegen hem aan: sterker nog, dat weet zich niet zo goed een houding te geven. Hij loopt hier nog wel rond, maar de loyaliteit is verschoven naar de nieuwe eigenaar. 

Kortom, de verkoper kan zich al snel ontheemd voelen in zijn eigen bedrijf. Als dan ook nog eens zakelijke conflicten ontstaan tussen koper en verkoper, bijvoorbeeld omdat er gedonder is over de garanties – de voorraad blijkt te hoog gewaardeerd of het machinepark blijkt slecht onderhouden – dan is het snel gedaan met de samenwerking. Wat tijdens het closing diner nog het begin van een vriendschap leek, eindigt regelmatig in ruzie, soms tot rechtszaken aan toe. Adviseurs weten dit. Vandaar dat ze adviseren om de overdrachtsperiode zo kort mogelijk te houden en in ieder geval de verkoper geen aandelen te geven. Dit neemt niet weg dat de samenwerking tussen koper en verkoper soms uitstekend verloopt, maar dit is helaas eerder uitzondering dan regel. 

6. Beter presteren

Maar laten we eindigen met een positief geluid. Onderzoek leert namelijk dat van alle MKB-bedrijven die worden overgenomen, maar liefst 70% ná de overname beter presteert dan ervoor. Laat dat een hoopvolle gedachte zijn. Succes! 


Wietze Willem Mulder
Wietze Willem Mulder, Brookz

Wietze Willem Mulder is Manager Content bij Brookz. Hij studeerde journalistiek en schreef voor zakelijke titels als FEM Business, Sprout, De Ondernemer en Management Team. Tevens is hij co-auteur van de handboeken Hoe koop ik een bedrijf? en Hoe verkoop ik mijn bedrijf?.

De nieuwe Brookz 500 is er!

De Brookz 500 (editie 2024) is de ultieme jaargids van 292 pagina's met een overzicht van de belangrijkste adviseurs, investeerders, financiers en overige dienstverleners in de Nederlandse MKB-overnamemarkt.

Een waardevolle uitgave die op het bureau van geen enkele ondernemer, investeerder of MBI'er met overname- of verkoopplannen mag ontbreken!

Bedrijf overnemen?

Ben je als ondernemer op zoek naar een bedrijf om over te nemen of als investeerder om te participeren in een bedrijf? Bekijk dan alle actuele bedrijven te koop aangeboden op Brookz!

Adviseur Zoekmachine

Keuze uit ruim 250 kantoren met specialisme in bedrijfsovername, waardebepaling, fiscaal/juridisch advies, corporate recovery, financiering en mediation.

Gerelateerde artikelen

Mee-ondernemen

Een groeiend aantal management buy-in transacties bestaat tegenwoordig uit gedeeltelijke overnames: participaties.

lees meer >

Vooruitblik 2024 door 4 M&A-adviseurs: 'Er zijn eigenlijk altijd wel tegenvallers'

Een gesprek met Albert Dominicus (Adagium), Bart de Volder (HLB Witlox Van den Boomen), Joost Snoep (BuyInside) en Frank van Ee (Alfa) over de overnamemarkt van 2024.

lees meer >

Management buy-out (MBO): Wat is het? En waar op letten?

Bij een management buy-out (MBO) wordt het bedrijf overgedragen aan één of meerdere werknemers binnen de onderneming. Vaak gaat het om de tweede man, een manager die de leiding heeft over een divisie van de onderneming of het huidige managementteam (het tweede echelon).

lees meer >