Waardering issues

Het waarderen van een onderneming is geen waarheidsvinding en wordt in de toekomst mogelijk alleen maar lastiger. Toch is het altijd nuttig om een onderneming te waarderen tijdens de voorbereidingsfase van een verkooptraject.

Het verkopen van een onderneming gaat niet over een nacht ijs. Het transactieproces bestaat uit vele keuze- en beslismomenten die zorgvuldig en weloverwogen moeten worden doorlopen. Een stappenplan met een voorbereidingsfase kan verkoper een beeld geven in hoeverre de onderneming verkoopklaar is en aan welke onderdelen nog gewerkt moet worden.

Één van de stappen in de voorbereidingsfase is de waardebepaling om een toekomstige verkoopopbrengst te voorspellen. Deze waardebepaling vindt veelal plaats op basis van methoden die de bedrijfseconomische waarde berekenen. Maar is de economische waarde van een onderneming ook de uiteindelijke prijs die wordt betaald?

Discounted cashflow

De waarde van een onderneming kan aan de hand van verschillende waarderingsmethodes worden berekend. In een going concern situatie vormt de discounted cashflow methode een superieure variant omdat deze methode waarde toerekent aan de toekomstige operationele geldstroom die vrij beschikbaar is voor vermogensverschaffers. In deze waarderingsmethodiek wordt rekening gehouden met tijd, risico en rendement. Dat zijn drie belangrijke ingrediënten voor het begrip ‘waarde’. Hoe zorgvuldig de waardering ook wordt uitgevoerd, de prijs die uiteindelijk wordt betaald kan wezenlijk verschillen.

Waarde is subjectief en kan soms ogenschijnlijk tegenstrijdig werken. De diamant-waardeparadox is hiervan misschien wel de bekendste theorie. Geef een persoon de keuze tussen een fles water en een diamant; een persoon in Nederland zal eerder voor de diamant kiezen, terwijl een persoon die al drie dagen uitgedroogd door de woestijn loopt, sneller voor het flesje water zal gaan. In deze klassieke waardeparadox speelt naast de waarde ook het nut van het object een rol.

Business model

Het nut van een onderneming zit in het businessmodel van een onderneming en dit vergt een breder begrip van de markt waarin de onderneming zich bevindt. Een autoproducent die uitsluitend dieselmotoren produceert zal met de huidige energietransitie minder nut bevatten dan van een fabrikant die elektromotoren voor de automotive produceert. Dit is natuurlijk een relatief eenvoudig voorbeeld, maar we leven momenteel in de vierde industriële revolutie.

Deze industriële revolutie staat bekend om het combineren van netwerken, platformen en complexe technieken. Grenzen tussen fysieke en digitale omgevingen vervagen en ontwikkelingen doen zich in een exponentieel tempo voor. Dit is een groot verschil in vergelijking met eerdere industriële revoluties, die meer op fysiek kapitaal gericht waren waarbij ontwikkelingen zich in lineair tempo voor deden. Het nut van een onderneming zal in de toekomst steeds meer in intellectueel kapitaal vastzitten. Dit is lastiger te waarderen. Prijzen die dan voor ondernemingen worden betaald zijn daarom bedrijfseconomisch steeds minder goed te voorspellen.

Geen waarheidsvinding

Het waarderen van een onderneming is dus geen waarheidsvinding en wordt mogelijk in de toekomst alleen maar lastiger. De economische waarde van een onderneming biedt ook geen enkele garantie voor de prijs die uiteindelijk wordt betaald. Toch is een waardebepaling een nuttige stap in de voorbereidingsfase van het verkoopproces. Het geeft een goede indicatie van een verkoopopbrengst en geeft input voor de financiële planning van een verkoper. Houd als waardeerder en verkoper ook rekening met de context waarin de onderneming zich bevindt.

De ondernemingswaarde die door partijen wordt vastgesteld hoeft niet altijd gelijk te zijn aan de transactieopbrengst. Denk hierbij ook aan de structuur van de transactie. Een onderneming is vaak het bezit van een vennootschap, waardoor in een transactie aandelen in de vennootschap worden verkocht. In dat geval hebben we te maken met het fenomeen “cash and debt free positie”. Dit betekent dat overtollige liquiditeit en rentedragend vermogen met de ondernemingswaarde worden verrekend. Ook een belangrijk element waar tijdens de voorbereidingsfase niet te snel aan voorbij mag worden gegaan. Dit kan namelijk een substantieel verschil geven op de koopprijs die uiteindelijk via de notaris zal worden overgemaakt.