Jan-Peter Cruiming (Jobbird) verkocht de Nationalevacaturebank.nl

Jan-Peter Cruiming verkocht in 2004 NationaleVacaturebank.nl voor de hoofdprijs aan VNU. Anno 2015 is van zijn voormalige bedrijf niet veel meer over en heeft Cruiming met Jobbird.com weer de grootste vacaturesite van Nederland. ‘Met de kennis van nu had ik het niet verkocht.’

Jan Peter Cruiming maakte van 2000 tot 2004 met zijn NationaleVacaturebank de rit waar veel ondernemers van dromen. Vanuit een kleine kantoorserre in Groningen wist hij de traditionele printmarkt voor personeelsadvertenties op zijn kop te zetten. In een concurrentieveld met ruim 400 andere vacaturesites groeide NationaleVacaturebank in vier jaar uit tot de onbetwiste marktleider. Inmiddels hadden alle grote uitgevers zich al een keer gemeld in Groningen om hun belangstelling voor het bedrijf kenbaar te maken. Cruiming besloot uiteindelijk te kiezen voor bedrijfsverkoop aan VNU, bekend van bladen als Intermediair, Computable en Management Team, omdat hij daar naar eigen zeggen ‘het beste gevoel bij had’.

Bovendien betaalden ze een mooi bedrag: 20 miljoen euro cash met nog een earn out van 11 miljoen euro. Maar al vrij snel na de overname ging het mis tussen de ondernemer Cruiming en de managers van VNU. Het liep uit op een slepende rechtszaak die Cruiming uiteindelijk op alle fronten wist te winnen. maar die hem wel een stevige burn-out opleverde. In de jaren die volgden zag hij bovendien ‘zijn’ NationaleVacaturebank afglijden van absolute marktleider naar een magere top-10 positie. Het deed hem in 2010 besluiten om de vacaturemarkt opnieuw te bestormen met Jobbird.com. Deze gratis online vacaturesite is inmiddels weer uitgegroeid tot de grootste van Nederland. Maar de ambities van Cruiming gaan dit keer een stukje verder: ‘In 2020 zijn we de grootste vacaturesite van de wereld.’

Dat is nogal een ambitie: de grootste vacaturesite ter wereld. 

‘Ja, maar waarom niet? Toen ik in 2000 riep dat we de grootste vacaturesite van Nederland zouden worden werd daar ook sceptisch op gereageerd. Binnenkort starten we met een Engels- en Spaanstalige versie van Jobbird. Daarmee gaan we ons nadrukkelijk op de Amerikaanse markt richten. En als we daar een keer vaste voet aan de grond hebben kan het snel gaan.’

Waarom ging je tien jaar geleden met de NationaleVacaturebank niet de grens over? Je zat op dat moment in Nederland toch al bijna aan je plafond?

‘Daar heb ik het met mijn toenmalige commissarissen Hans Wiegel en Willem Vermeend vaak over gehad. Maar vooral Wiegel adviseerde mij om me voorlopig op Nederland te blijven focussen. Hij kende genoeg voorbeelden van ondernemers die zo druk waren met hun buitenlandse avonturen dat ze het moederbedrijf gingen verwaarlozen. Bovendien was onze naam niet geschikt voor de internationale markt, terwijl dat in Nederland nou juist een van onze sterkste punten was.’

Even later hoefde het ook niet meer, want toen kwam VNU met een knock-out aanbod om NationaleVacaturebank over te nemen.

‘Eenendertig miljoen euro was natuurlijk een mooi bedrag maar voor het geld heb ik het in eerste instantie niet gedaan. Ik zag VNU als een ideale partner die met haar printmedia als Intermediair en Management Team het bedrijf nog een stap verder kon brengen. Bovendien klikte het met de mensen met wie ik aan de onderhandelingstafel zat. Ik had er alle vertrouwen in dat de NationaleVacaturebank bij hun in goede handen was.’

Maar dat bleek niet zo te zijn?

‘De deal was dat ik nog minimaal twee jaar zou blijven om het bedrijf verder uit te bouwen en goed over te dragen. Het eerste jaar na de bedrijfsovername ging alles nog goed. Ik was geen eigenaar meer, maar kon zoals afgesproken vrijuit mijn gang gaan. De sfeer bleef hetzelfde en ook aan de ambities ontbrak niets. Maar na het eerste jaar verdwenen de mannen met wie ik de onderhandelingen had gevoerd uit beeld en verschenen er allerlei managers op ons kantoor in Groningen. Die waren naar mijn gevoel meer met cijfers bezig dan met de business zelf. In eerste instantie rapporteerde ik een keer per twee weken aan de uitgever, maar ineens moest ik elke week op een onmogelijk vroeg tijdstip komen opdraven op het hoofdkantoor in Haarlem. Langzamerhand kreeg ik ook het idee dat ze van me af wilden.’

Waarom was dat denk je?

‘Ik denk ze me maar een lastig mannetje vonden waar ze geen grip op kregen. Het botste ook tussen de beide bedrijfsculturen: wij waren van het ondernemen en snel beslissen en binnen VNU waren ze vooral bezig met spreadsheets en vergaderen. Daarnaast miste ik bij veel VNU-mensen ook de bezieling en klantgerichtheid die je volgens mij nodig hebt om succesvol te zijn.’‘Het eerste jaar na de bedrijfsovername ging alles nog goed. Ik was geen eigenaar meer, maar kon zoals afgesproken vrijuit mijn gang gaan. Maar na het eerste jaar verschenen er allerlei managers op ons kantoor.’

Hoe kijk je daar nu achteraf op terug? Had je bepaalde zaken anders aangepakt als je het opnieuw zou kunnen doen?

‘Met de kennis van nu had ik NationaleVacaturebank niet verkocht. Ik ging ervan uit het bedrijf bij VNU in goede handen zou komen, maar dat bleek niet zo te zijn. Wat ik heb geleerd is dat je er niet automatisch van uit moet gaan dat iedereen op dezelfde manier in het leven staat als jij. Ik kom uit een Groningse ondernemersfamilie; daar is het van afspraak is afspraak en als ondernemer ben je goed voor je woord. En dan kom je in een groot bedrijf met allemaal managers en specialisten en die kijken daar toch heel anders tegenaan. Daar wordt het gedrag veel meer bepaald door financieel gewin op korte termijn en politieke spelletjes.’

Het eindigde uiteindelijk zelfs voor de rechter

‘Op een gegeven ogenblik stuurden ze allemaal dure advocaten op me af, waarschijnlijk om mij te imponeren of om onder de earn out uit te komen. Maar dan heb je aan mij een slechte. Gelukkig had ik zelf voldoende geld voor een goede advocaat. Uiteindelijk hebben we alle rechtszaken glansrijk gewonnen en heb ik nog acht miljoen euro earn-out gekregen. Dat was natuurlijk een mooie uitkomst, maar alles bij elkaar was het een periode waar ik met weinig plezier aan terug denk.’

Aan de andere kant was je inmiddels wel een vermogende Nederlander die in principe nooit meer hoefde te werken. Ik ken zo een paar mensen die met je hadden willen ruilen.

‘Ik ga niet zielig doen maar al die stress en juridische strijd heeft me wel een fikse burn-out opgeleverd. Bovendien kwam in 2005 na tien jaar een einde aan mijn eerste huwelijk, hetgeen ik nog steeds beschouw als mijn pijnlijkste faillissement. Het heeft toen echt even geduurd voordat ik alles weer een beetje op de rails had.’

Eind 2007 was je weer terug in de ondernemersarena met Holidot.com, een online portal voor de reiswereld. Maar dat werd voor de verandering geen succes. Waarom niet?

‘De ambitie was de Funda van de reiswereld te worden, een internationaal platform met het complete aanbod van alle hotels, pensions, campings, inclusief particuliere accommodaties in heel Europa. Maar achteraf wilden we te snel en hebben we het te groot aangepakt. We begonnen gelijk met 25 medewerkers in een flitsend kantoor In Groningen. De verwachtingen waren hoog gespannen maar we hebben het niet waar kunnen maken. Ik ben in zee gegaan met een webbouwer die zichzelf goed kon verkopen, maar niet kon leveren wat hij had beloofd. Vanaf de lancering was het een opeenvolging van bugs en technische problemen. De eerste weken wordt je dat nog wel vergeven maar na twee keer problemen komen bezoekers niet meer terug. Kortom, het werd uiteindelijk een valse start die we nooit meer te boven zijn gekomen. ‘

Heb je nooit overwogen om een bedrijf over te nemen? Daarmee heb je gelijk een vliegende start en kun je – zeker met jouw financiële mogelijkheden – direct gas geven.

‘Nee, nooit serieus overwogen, maar dat is ook niet iets wat bij mij past. Ik heb na de verkoop van de NationaleVacaturebank tientallen aanbiedingen gehad om te investeren of een bedrijf over te nemen. Zelfs Monsterboard was op een gegeven moment te koop, maar dat is me dan toch het geld niet waard. Dan kan ik beter zelf marktaandeel veroveren, dat is toch goedkoper.’

Maar ook moeilijker lijkt me. Iets nieuws opstarten kost vaak veel meer tijd en energie dan een bestaand bedrijf verder uitbouwen.

‘’Ik denk dat het juist belangrijk is dat je er als ondernemer vanaf de start bij betrokken bent geweest. Bij de NationaleVacaturebank zat in het begin elke avond nog even alle CV’s na te lopen en te verbeteren als ze niet volledig waren ingevuld. Ik heb er zelfs een muisarm van gekregen, zo gaat dat dus gewoon. Als je die fase overslaat dan wordt het niets. Want juist daar leer je welke details allemaal belangrijk zijn en dat moet je weer overdragen op andere mensen. Daarnaast moet je als ondernemer gewoon echt keihard willen werken, dat is de gemeenschappelijke noemer van alle succesvolle ondernemers. Een hoop mensen hebben dat niet door. Die denken: ondernemen is gewoon gezellig, leuk ideetje, beetje borrelen en netwerken, maar dat gaat ‘m gewoon niet worden.’

In 2011 ben je met Jobbird.com opmieuw een vacaturesite begonnen. Wat is eigenlijk het verschil met NationaleVacaturebank

‘Het grootste verschil is dat het plaatsen van vacatures op Jobbird helemaal gratis is. Bij NationaleVacaturebank maar ook bij Monsterboard en Stepstone betaal je nog steeds een plaatsingsfee en dan moet je maar hopen dat er wat uit komt. Bij ons hoef je niets te betalen, alleen als je met je vacature een betere positie wil op de site, moet je daarvoor betalen. In feite hetzelfde verdienmodel als Google: de zoekresultaten zijn gratis, maar voor de advertenties die er omheen staan moet worden betaald. Voor de betaalde voorkeurposities hanteren we een veilingsysteem: de adverteerder bepaalt daarmee zelf hoeveel geld hij er voor over heeft om op een bepaalde positie te staan.’

Ik schat zo in dat de winstgevendheid van Jobbird aanmerkelijk minder is dan destijds bij NationaleVacaturebank?

‘Dat klopt, maar dat vind ik niet erg. Onze doelstelling was om zo snel mogelijk de grootste vacaturesite van Nederland te worden en dat is inmiddels gelukt. Van alle vacatures die op dit moment worden geplaatst is 95% gratis en 5% betaald. Daarmee schrijven we in ieder geval zwarte cijfers en dat is voor mij voldoende. Gelukkig heb ik geen last van financiers of aandeelhouders die in mijn nek hijgen om het rendement op te krikken. Daardoor heb ik ook meer speelruimte dan internationale concurrenten als Monsterboard en Stepstone.’

Wat was eigenlijk je drive om weer opnieuw een vacaturesite te beginnen? Wil je afmaken wat je met NationaleVacaturebank hebt laten liggen?

‘De belangrijkste reden was dat ik een versnipperde markt zag met meer dan duizend vacaturesites waarin het niet efficiënt is om een baan te zoeken. Ik geloof heilig in één vacatureportal waar alles te vinden is, van afwashulp tot algemeen directeur. Net zoals Funda dat is in de huizenmarkt en Marktplaats voor tweedehands spullen. Daarnaast geloof ik niet meer in een verdienmodel waarbij je eerst moet betalen en dan maar moet hopen dat er wat uitkomt. Dat is echt niet meer van deze tijd. ‘

Stel er komt morgen weer een koper langs met een fantastisch bod om Jobbird over te nemen. Wat doe je dan?

‘Dan is het antwoord nee. Ik heb op dit moment erg veel plezier in wat ik doe en gooi ik niet zomaar even over boord. We zijn met een kleine team van vijf medewerkers, waaronder mijn nieuwe vrouw, Marlot Anna Cruiming – Haagsma, waarmee ik afgelopen zomer ben getrouwd. Daardoor vallen privé en zakelijk ook perfect samen en dat geeft rust. Het vizier is nu gericht op 2020. Dan hopen we met Jobbird de grootste vacaturesite ter wereld te zijn. Als dat lukt, lijkt me dat een mooi moment om een stapje terug te doen. Want als je eenmaal de grootste van de wereld bent kun je toch niet meer verder groeien.’